Diken kelebekleri (Vanessa cardui) fırça ayaklılar ve kahverengiler (Nymphalidae) ailesinden neredeyse dünyanın hemen yerinde görülen kozmopolitan bir kelebek türüdür. Şehir parklarında genelde mine çalı (Lantana camara) çiçeklerinde beslenirken görülebilecek kahverengi bir kelebektir.
Nisan ayının ikinci haftasında (12.04.2014 - 13.04.2014) yoğun bir diken kelebeği göçü oldu.
Mehmet Çelik, Osmaniye'den "Bu aralar her yerdeler, hatta erguvanlar üzerinde bile bir sürülerdi." diye bildiriyordu.
13.04.2014 tarihinde Halil Uysal "Sivas'taki binlerce-milyonlarca demeyeyim artık-Diken'den bir birey:)) " diyerek heyecanını dile getiriyordu.
Ankara'dan kelebek gözlemcisi dostlardan da benzer gözlemler geliyordu.
Adana'da 13.04.2014 tarihindeki yoğun tarihi göçü görünce sayalım dedik.
Çukurova Üniversitesi'nin dört bir yanı cennet Balcalı Kampüsü'nde orman kenarına yakın bir noktadaki binalar arasındaki 5 m'lik bir yolun başında durup saydık geçenleri...
Bir dakikada 70 kelebek batıya doğru uçuverip geçmişti. Göçün yoğun olduğu saat 10 civarında iki saat süreyle 2x70x60=8400 gibi bir rakama ulaşıyordu. 5 m'yi 1 km'ye, 10 km'ye hatta Adana'dan Sivas'a 600 km'ye genişletirsek ortaya muazzam bir rakam çıktığı görülecektir... 1.008.000.000, yaklaşık 1 milyar kelebek, aynı anda doğudan batıya hareket halindeydi. Bu muazzam bir göçtü!
Bu bir doğal fenomendi. Her zaman görülmeyen, görülemeyen bir doğa olayı yaşıyorduk. Milyonlarca diken kelebeği (Vanessa cardui) doğudan batıya akıyordu adeta.
Bu muazzam olayı gazeteler ve tv'lerimizin atlamaları üzücüydü. Aklıma N. Hikmet'in şu meşhur dizeleri geliverdi.
ben bir ceviz ağacıyım gülhane parkında
ne sen bunun farkındasın
ne de polis farkında
Ne Kampüsteki binlerce öğrenci, öğretim üyesi ne de basın farkına varabildi diken kelebeklerinin göçünün... Bazıları saçlarına, başlarına çarpan kelebekleri börtü böcek kovalamak türünden elleriyle çırpıp savuşturmak durumunda kalmışlardır belki de, bilemem... Birkaç arkadaşıma sordum, biri arabasına çarpan bazı kelebeklerin farkındaydı, ama elbette onların diken kelebeği ya da boyalı güzel olduğunu bilemezdi.
Ayın 13'ünde ünlü bir haber ajansını aradım, anlattım. Ama ilgilenip gibi yapıp ilgilenmediler. Memleketin havası siyaset kokarken doğadan, ekosistemden kime ne? Kim okur ki böyle şeyleri? Hakkını yemeyelim ve dahası gönülden kutlayalım. Gaziantep Olay Gazetesi haber yaptı konuyu 23 Nisan 2014 tarihli baskısında. Haberde ne kadar diken kelebekleri yerine bugünlerde yoğunlaştıkları görülen süngerörücü güveleri (Lymantria dispar) ile karıştırılmış; fotoğrafta diken kelebekleri sunulmuş, metinde süngerörücülerden söz edilmiş olsa da OLAY olayın farkında idi.
Diken kelebekleri neden bu kadar çoklar ve neden doğudan batıya göçüyorlar? Herhalde geçim derdiyle Alamanya yoluna düşmüş mülteci gariban durumunda değiller. Ya da Batı illerinin sakinleri olan biz kelebek fotoğrafçılarına pozlamaktan başka çare bırakmamak derdinde de değiller. Siz değil mi siniz, onları sadece kışın başka kelebekler yokken pozlayan ve sonra burun büküp görmemezden gelenler? İşte baktığınız her yönde ben olacağım inadında olmasınlar sakın?
Diken kelebekleri neden bu kadar çoklar ve neden doğudan batıya göçüyorlar? Bazılarına göre deprem habercisi bir uyarı bu. Kimine göre ise yaklaşmakta olan Afrika sıcakları nedeniyle imiş.
Göçün bir çok nedeni var. Ama bu bir ekolojik durum. Besin kaynakları seviyesi ve iklim koşulları itibariyle değişimler göçün en önemli nedenleri arasında bulunuyor. Göçler kuşların ve kelebeklerin milyonlarca yıldır, Buz Çağı'ndan bu yana bildikleri ve yaptıkları bir yaşamsal olay. Ancak bu leyleklerin veya Nil Vadisi'nden Adana'ya göçen Sultan kelebeklerinin her yıl belli büyüklükte populasyonlarla tekrarladıkları düzenli bir göç değil. Diken kelebekleri de kısa süreli ve kısa mesafeli kozmopolitan göçmenler arasında yer alıyor.
Fakat bu çok büyük bir göç. Nedenlerini iyice araştırmak lazım diye düşünüyorum. Sn Mehmet Çelik bunu http://www.adameros.org/admin/Duyuru.asp?EtkinlikId=274 duyurusunda dikenlerin 6 nesillik bir yolculuğuna bağlıyor. Benim ilk tahminim bunun bu yıla özgün sıcak ve kurak bir yıl olmasıyla ilgili.
Bu yıl çok sıcak bir yaz geçireceğiz. Diken kelebekleri doğuda sıcak ve kurak hava nedeniyle azalan besin stoklarını bulacakları daha serin ve vejetasyonu yüksek olacak batıya göç ediyorlar. Bu gelecek nesilleri üretmek için yumurtalarını bırakacakları ve tırtıllarının oburca beslenecekleri yeşil dikenlerin bol olduğu batı diyarına bir göç bu. Tıpkı fakir Asyalıların zengin Avrupa'ya göçleri gibi...
Esen kalın.
|